Vertrouwen we op de rayonhoofden, op onze moed, onze onnozelheid, onze inventiviteit? Kunnen we dat niet gewoon afspreken, dat vertrouwen… gewoon bij wet regelen… of gewoon snel naar de overkant schaatsen…
foto: fryslansite.nl
Complexe kwesties slaan we graag plat. Versimpelen maakt de overzichtelijk en maakt snelle beslissingen mogelijk. Maatregelen waaruit daadkracht spreekt. En daadkracht geeft vertrouwen.
Het is het soort vertrouwen waarmee we onze onzekerheid over de toekomst, in ieder geval tijdelijk, kunnen wegnemen. Het is het vertrouwen van de korte termijn, waarmee we in korte tijd vele volgers, fans, kiezers en kopers aan ons kunnen binden.
Dat plat slaan doen we al sinds de prehistorie. Het was in die tijd bijzonder onverstandig om een schaduw achter een struik rustig te bestuderen en mogelijke causale verbindingen tegen elkaar af te wegen. Je was al gegeten bij de eerste afweging.
Hoewel de wolf terug is in ons land en er achter een zeer incidenteel bosje een bomgordel-drager zou kunnen staan, is de noodzaak om razendsnel te handelen aanzienlijk minder groot geworden.
Toch vertrouwen we tot op de dag vandaag bijna als vanzelf op de kracht die van die enkelvoudige acties uitgaat en slaan problemen plat met de kracht van een neandertaler.
Zo brengen we maatschappelijke problemen graag terug tot eenvoudige causaliteit: meer geld geeft beter onderwijs, betere jeugdzorg, een betere instroom van personeel. Of: een groter gevoel van veiligheid door minder asielzoekers. Maar ook: financiële crisis is veroorzaakt door de bonuscultuur bij de financiële instellingen, of: beperkingen in de agrarische sector brengen honger in ons land.
Basismateriaal voor populisten, voor ritueel dansen in overleggroepen en het voeden van wantrouwen.
Gelukkig liggen er fantastische mogelijkheden wanneer we de dingen eens vanuit een wat breder perspectief bekijken. De deur naar een veel dieper vertrouwen zetten we open door het besef dat er in een situatie altijd meerdere aspecten een rol spelen, elkaar beïnvloeden of zich schuilhouden in de schaduwranden van een verhaal.
Met verassend eenvoudige manieren zijn deze aspecten zichtbaar te maken. Wanneer we meervoudig kijken. Wanneer we de bronnen van vertrouwen in een situatie willen zien: aspecten als veiligheid, aandacht, respect, discussability, waarde-beleving, verwachtingen, verlangens, risico’s, angst(reductie), enzovoort.
En wanneer we ze zien en zien hoe ze zich onderling verhouden, dan wordt een ingewikkelde kwestie begrijpelijk, wordt duidelijk ‘hoe de hazen lopen’ en hoe het vertrouwen in een situatie te behouden, terug te brengen of te verliezen is.