The Art of Losing
Training Professioneel Verliezen als basis voor het nemen van werkelijke verantwoordelijkheid en geloofwaardig leiderschapAls de focus scherp op winnen ligt, hoeveel ruimte is er dan nog om te verliezen?
In ons prehistorisch verleden was winnen een actie van levensbelang. Slechts ‘the fittest’ pakten met een overwinning de kans op overleven. Van (groot)ouders die de verschrikkelijke pech hadden in oorlogshandelingen betrokken te zijn geweest, horen we nog wel eens de tekst: “het was hij of ik”. Een logisch winnen, maar ook een winst die menig nachtmerrie voor jaren kon voeden.
Zo spreken we ook over “het leven verliezen” en lijkt het alsof het leven ook te winnen zou zijn. Wat dat betreft kunnen we bijzonder slecht tegen ons verlies, blijkend uit de enorme hoeveelheden geld en moeite die we besteden aan het winnen van die finale strijd. En dan hebben we het nog niet over de enorme schade die het ons oplevert om bijna continu angst te hebben voor verlies.
Winnen heeft disproportionele voordelen ten opzichte van verliezen. Spelregels zijn in de basis vaak gericht op de weg waarlangs gewonnen kan worden. Van winnaars is bekend dat zij, meedraaiend in de werveling van het geluk hebben, vaker winnen. Volgens Thomas Piketty bouwen vermogende mensen hun rijkdom aanzienlijk makkelijker uit. In de avonturen van de heer Olivier B. Bommel in de Bovenbazen, trekt vermogen boven een kritische grens het geld weg bij alle ‘minvermogenden’. The winner takes it all.
Winnen heeft dan ook een sterk verslavende werking. De negatieve spiraal van verliezen ligt immers altijd op de loer: mislukking – eigen schuld en schaamte – druk – onzekerheid – nieuwe mislukking – enzovoort.
Ook creëren we bijzondere systemische tegenstellingen: door onze economische potentie te vergroten, verkleinen we de kans op verlies. Door echter continu te groeien verwoesten we onze primaire levensbronnen, waardoor fundamenteel verliezen onvermijdelijk lijkt te worden
De spelregels van het winnen zijn echter geen natuurwetten. Het zijn spelregels die we zelf in elkaar hebben gezet.
Er ligt dan ook een enorm potentieel aan nieuwe mogelijkheden wanneer we ons de kunst van het professioneel verliezen eigen maken. Wanneer verlies een veel meer vertrouwd en vanzelfsprekend onderdeel van werk en leven mag zijn, dan is het ook veel minder moeilijk om de volle verantwoordelijkheid voor een kwestie te nemen. En dit nemen van verantwoordelijkheid geeft vertrouwen. Het vertrouwen dat bijvoorbeeld werkelijk leiderschap kenmerkt.
In deze training
duiken we in de wereld van het verliezen. Hoe komt het tot stand, welke zichtbare en minder zichtbare aspecten spelen een rol? Hoe beïnvloedt het een het ander? Welke rol speelt onze ontkenning, onze verontschuldiging, ons duikgedrag, onze schuldgevoelens, onze schaamte een rol in het vergroten van de effecten van het verliezen?
We werken met een systemische schade-analyse in meerdere praktijkcases: hoe groot is de schade voor het onderwerp in kwestie, voor stakeholders, shareholders, voor onszelf, voor het heden en de toekomst. En is die schade die we constateren reëel of is onze angst voor gevolgen soms groter dan de feitelijke schade zou rechtvaardigen?
Een verlies staat nooit op zichzelf. Het komt voort uit de dynamiek van een situatie in de tijd. Het manifesteert zich, kent een serie oorzaken en zet gevolgen weg in de toekomst. De enorme winst zit ‘m in het dieper snappen van dit systeemgedrag. Naast negatieve aspecten zijn immers altijd positieve krachten in het systeem actief of te mobiliseren.
“Je gaat het pas zien als je het doorhebt”