NOS NIEUWS 02-11-19:

VN-chef: “wereldwijd gebrek aan vertrouwen”

“Leiders moeten luisteren naar de betogers. Met onrust in de levens van mensen komt de rust in de straten niet dichterbij”, aldus VN secretaris-generaal Guterres.

De VN-chef reageert op de massale protesten in Irak, Libanon, Chili, Catalonië, Hongkong, Haïti, Ecuador, het is overal behoorlijk druk ‘op het Malieveld’. Hij constateert dat het vertrouwen tussen burgers en politieke leiders dramatisch is afgenomen. “Zelfs waar niet geprotesteerd wordt, voelen mensen zich gekwetst en willen ze gehoord worden”.

Het is mooi dat een wereldleider dit probleem aan de orde stelt. Het is wel jammer dat zijn oproep zo enkelvoudig in elkaar steekt: met luisteren naar betogers brengen we het vertrouwen terug?

Enkelvoudig

Wanneer we onder de motorkap van het fenomeen vertrouwen kijken, dan zien we dat enkelvoudige initiatieven wel wat effect hebben, maar lang niet voldoende zijn. Ze kunnen zelfs het tegenovergestelde veroorzaken.

Ook ligt een lastige begripsverwarring op de loer: betogers roepen: “luister naar ons!”, maar bedoelen vaak eigenlijk: “doe wat wij willen!”. En wanneer dat niet gebeurt klinkt op menig plein de tekst: “zie je wel, ze luisteren niet naar ons…”.

Enkelvoudig luisteren is niet de weg om het gras op het Malieveld weer rustig te laten aangroeien.

Meervoudig

Meervoudig luisteren, een combinatie van oprechte aandacht, oprecht willen begrijpen, werkelijk tijd en de ruimte nemen, prudent omgaan met verwachtingen, biedt fantastische kansen om vertrouwen op te bouwen.

Of om de logica te doorzien van het uit elkaar vallen van een zorgvuldig opgebouwde vertrouwensbasis door bijvoorbeeld één verkeerde publicatie, één verkeerd opgevatte opmerking of onbedoelde misser.

Niet voor niets besteden wij veel aandacht aan het begrijpen van de dynamiek van vertrouwen, het storyboard van de situatie waarin vertrouwen toeneemt of afneemt: de combinatie van gebeurtenissen, feiten omstandigheden, emoties en percepties, waarden, doelen en verwachtingen, enzovoort.

Is die unieke combinatie begrijpelijk geworden, dan beschikken we over alle mogelijkheden om vertrouwen op te bouwen, uit te bouwen en als fundament maken van een samenleving waarin wederzijds vertrouwen geen schaarste meer kent.

Blijven we daarentegen enkelvoudig kijken, beslissen en handelen, dan landen maatregelen in het moeras van wederzijds wantrouwen. Wantrouwen dat zich comfortabel en vast nestelt in het contact tussen partijen en iedereen veroordeelt tot rituele dansen in fora, stuurgroepen en overlegplatforms.

Laten we hopen dat Gutteres het luisteren meervoudig bedoelde. Het zou in dat geval een geweldig voorbeeld zijn voor elke leider en bestuurder!

Jos Metselaar

BROADVIEW | changing perspectives